Is niet bepaald chique of wenselijk echter minder uitzonderlijk dan veelal gedacht. Ik weet dit zowel uit eigen ervaring als uit verhalen in mijn praktijk. Maar mag dit verlangen er wel zijn, mag het gevoeld worden, heeft het bestaansrecht, heb JIJ bestaansrecht? En mag het benoemd worden bovendien? Vanwege het ongeaccepteerde en onbegrepen karakter wordt dit verlangen voornamelijk verzwegen en ver weggestopt, het wordt uitgesloten. Maar is het daarmee bezworen en bestaat het dan ook niet langer? Integendeel, het is springlevend, juist datgene wat er niet mag zijn, vraagt om aandacht.

De dood vraagt om aandacht

In deze periode vraagt de dood nadrukkelijker om mijn aandacht. Geen flauw benul over het waarom maar in een zeer kort tijdsbestek toont deze zich in diverse gedaanten aan mij: een sterfgeval, in lectuur, via intense verhalen van een rouwbegeleidster, in de vorm van een gedicht én tijdens een recente lesdag.

Dit verlangen vind zijn bestaansrecht in overweldigende en onverwerkte emoties zoals angst, verdriet, machteloosheid, ziekte, pijn en zoveel meer. Een verlangen naar de dood is vaak een ongehoorde en onbegrepen hulpkreet, om in radeloosheid en zonder enige vorm van controle ergens dan maar vanaf te willen zijn, een laatste reddingsboei: ik kan er altijd nog uitstappen.

Traumadelen

Een verlangen naar de dood verdient alle aandacht die het nodig heeft. Een blik waarbij gekeken wordt naar het grotere geheel, naar het zichtbare én met name naar het onzichtbare, de zogenaamde onderstroom. Wat beweegt er onder het wateroppervlak, dat niet gezien of gehoord mag worden?

De onderstroom bestaat uit onverwerkte emoties, het onder water gedeelte van de spreekwoordelijke ijsberg. En deze stroom gedijt uitstekend op trauma’s, die ontstaan zijn uit mishandeling (emotioneel, fysiek, seksueel), pesten, geweld, verwaarlozing (psychisch, fysiek), afwijzing, ziekte, onmacht, onrecht, negatieve bevestiging, een laag zelfbeeld en zoveel meer.

Overlevingsdelen

Traumadelen en overlevingsdelen zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden, een soort van Jut en Jul. Overlevingsdelen gaan actief helpen om de traumadelen onder water te duwen én te houden! Ze kennen een scala aan uitingsvormen, waaronder perfectionisme, doorzettingsvermogen, afstandelijkheid, gevoelloosheid, allen met hun eigen licht- en schaduwkanten. Zelfbescherming in optima forma.

Hoe goed bedoeld ook, overlevingsdelen hebben een houdbaarheidsdatum. En naarmate deze datum dichterbij komt, groeit de voedingsbodem voor het verlangen naar de dood. De opgebouwde beschermingsmechanieken blijken de onderliggende oorzaken niet weg te nemen, er blijven dingen knagen.

Uitsluiten of insluiten?

Een verlangen en dus verbondenheid met de dood betekent is niet altijd letterlijk een wens om eruit te stappen. Welke innerlijke delen zijn verpletterd en voelen dood? In het geval van bestaansrecht, komen er vroeg of laat weer gedachten voorbij die aan de kaak stellen of je wel goed genoeg bent. ‘Mag ik er wel zijn?’, ‘doe ik er wel toe?’ en ‘wie ben ik nou eigenlijk en ben ik wel de moeite waard?’. En waar deze onbeantwoord blijven, krijgt het verlangen naar de dood de kans om te groeien.

Insluiting vraagt een andere benadering. Niet wegduwen maar aankijken. Pas als we het aan durven te kijken, onder ogen durven te zien, kan het verlangen een stem krijgen en kunnen we hopelijk gaan luisteren naar wat het ons te zeggen heeft. Het verlangen zelf is de ultieme vlucht, vanuit pure overleving, om weg te rennen, om ergens vanaf te komen. Door te blijven staan en te durven kijken en luisteren, kunnen we mogelijk inzicht krijgen in oorzaken, gevolgen, trauma’s, triggers en overlevingsmechanismen. Insluiting verbreedt waar uitsluiting vernauwt. Hier resoneren existentiële vragen zoals ‘kies je voor het leven of voor de dood?’ en ‘durf je het leven ten volle te nemen?’. Hoe verbind je je met het leven?

Kies je voor het leven of voor de dood?

Net als ieder ander ken ik tegenslagen, echter zonder dat deze mijn leven totaal ontwrichten. Reeds lang geleden heb ik bewust gekozen vóór het leven én om te leven. Dat bleek tijdens de recente lesdag eens te meer, toen ik bij het lopen van het pad van leven en dood vanuit mijn diepste Zijn op de plek van het leven kon gaan staan. In de oneindige cyclus van leven en dood neem ik de dood, met alles wat erbij hoort en neem ik vooral mijn leven, met alles dat erbij hoort.

Eric